Các Dòng Men Gốm Sứ Bát Tràng: Khám Phá Vẻ Đẹp & Giá Trị

Khi tìm hiểu về gốm sứ Bát Tràng, có lẽ bạn sẽ không ít lần choáng ngợp trước thế giới men gốm đa dạng, từ nét hoài cổ của men rạn đến sự biến ảo của men hỏa biến. Mỗi dòng men vừa là “lớp áo” trang trí, vừa là linh hồn, là câu chuyện về kỹ thuật và bản sắc văn hóa được gìn giữ qua nhiều thế hệ. 

Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá 7 dòng men tiêu biểu nhất của Gốm Sứ Bát Tràng, giúp bạn hiểu rõ giá trị và chọn được sản phẩm ưng ý.

1. Men Lam Cổ – Nét Duyên Dáng Vượt Thời Gian

Trước khi có sự xuất hiện của các dòng men độc đáo ngày nay, men lam chính là dòng men nhận diện của gốm sứ Bát Tràng qua hàng trăm năm. Vẻ đẹp của men lam nằm ở chiều sâu và sự tinh tế trong từng nét vẽ. Hãy cùng tìm hiểu 3 đặc điểm làm nên giá trị vượt thời gian của dòng men này:

• Nguồn gốc lịch sử lâu đời: Men lam là một trong những dòng men cổ, xuất hiện từ thế kỷ 14 và phát triển rực rỡ đến ngày nay, mang trong mình dấu ấn của lịch sử và văn hóa Việt.

• Họa tiết vẽ tay tinh xảo: Trên nền men trắng ngà, các họa tiết màu xanh lam với nhiều sắc độ được nghệ nhân vẽ tay một cách tỉ mỉ, tạo nên những tác phẩm có chiều sâu và giàu ý nghĩa.

Họa tiết men lam vẽ tay trên lục bình và bộ bát đĩa hoa mặt trời tinh xảo

• Ứng dụng đa dạng: Vẻ đẹp trang nhã, thanh lịch của men lam phù hợp với nhiều loại sản phẩm, từ đồ thờ cúng trang nghiêm, bình hoa tinh tế đến bộ ấm chén thưởng trà. 

Mẫu đồ thờ, ấm chén, hũ đựng mứt men lam Bát Tràng trang nhã

2. Men Rạn Giả Cổ – Vẻ Đẹp Của Những Vết Nứt Thời Gian

Men rạn là một trong những kỹ thuật đỉnh cao và độc đáo bậc nhất của làng gốm Bát Tràng, tạo ra vẻ đẹp cổ kính không thể sao chép. 

Khác với các vết nứt do lỗi kỹ thuật, những đường rạn này được tạo ra hoàn toàn có chủ đích, đòi hỏi tay nghề và kinh nghiệm bậc thầy của người nghệ nhân. Vẻ đẹp của men rạn đến từ 3 yếu tố cốt lõi:

• Kỹ thuật chế tác bí truyền: Các vết rạn nhỏ li ti được tạo ra do sự co ngót không đồng đều giữa xương gốm và lớp men trong quá trình nung. Việc kiểm soát để tạo ra những đường rạn nghệ thuật là một bí quyết riêng của Bát Tràng.

Các vết rạn tự nhiên trên bộ trà, đĩa cảnh, bình hút lộc được các nghệ nhân Bát Tràng chế tác tỉ mỉ

• Vẻ đẹp của thời gian: Men rạn thường có màu ngà, xám hoặc trắng đục. Những đường rạn tựa như dấu vết của năm tháng, mang lại cho sản phẩm một vẻ đẹp hoài cổ, trầm mặc và đầy chiều sâu. Dòng men rất phù hợp với không gian tâm linh hoặc không gian nội thất mang phong cách cổ điển.

• Sự độc đáo trong từng sản phẩm: Mật độ và hình dáng của các đường rạn trên mỗi sản phẩm là không giống nhau, tạo nên tính độc bản cho từng tác phẩm. 

Kích cỡ, kiểu dáng nứt rạn của các sản phẩm gốm sứ sẽ không giống nhau

Với vẻ đẹp uy nghiêm và linh thiêng, men rạn là lựa chọn hàng đầu cho các bộ đồ thờ Bát Tràng. Nhiều gia chủ hiện nay rất ưa chuộng đồ thờ men rạn đắp nổi, đồ thờ men rạn vẽ vàng,… để bày bàn thờ gia tiên đúng phong thủy, giúp không gian thờ cúng thêm phần trang trọng.

3. Men Màu – Làn Gió Mới Cho Gốm Sứ Hiện Đại

Khi nhu cầu thẩm mỹ ngày càng đa dạng, các nghệ nhân Bát Tràng đã không ngừng nghiên cứu và phát triển các dòng men màu. Đây là dòng men mang hơi thở của cuộc sống đương đại, phù hợp với nhiều không gian sống trẻ trung và năng động.

• Bảng màu phong phú, tươi tắn: Men màu có đủ các sắc độ từ trắng, xanh, đỏ, vàng, cam, lục,… mang lại vẻ đẹp rực rỡ và bắt mắt cho sản phẩm.

• Phù hợp với không gian sống hiện đại: Những chiếc lọ hoa, tượng trang trí, bộ bát đĩa, cốc sứ, hũ trà men màu sẽ là điểm nhấn nổi bật, mang lại sự tươi mới cho đời sống của bạn.

Hũ đựng trà, đĩa cảnh, cốc sứ men màu nổi bật góp phần mang lại năng lượng tích cực

• An toàn tuyệt đối cho sức khỏe: Dù có màu sắc đa dạng, các sản phẩm men màu Bát Tràng chuẩn vẫn được nung ở nhiệt độ cao để loại bỏ hoàn toàn tạp chất và chì, đảm bảo an toàn khi sử dụng cho thực phẩm.

4. Men Hỏa Biến – Kiệt Tác Độc Bản Từ Lửa

Men hỏa biến là đỉnh cao của nghệ thuật chế tác gốm sứ, nơi nghệ nhân chỉ có thể kiểm soát một phần, phần còn lại là sự sáng tạo ngẫu hứng của “ngọn lửa thần”. Chính sự tương tác giữa men và nhiệt độ trong lò đã tạo ra những màu sắc kỳ ảo không thể đoán trước.

• Mỗi sản phẩm là một phiên bản duy nhất: Màu sắc trên men hỏa biến được quyết định bởi vị trí đặt trong lò, sự thay đổi của nhiệt độ và môi trường nung. Vì vậy, không bao giờ có hai sản phẩm men hỏa biến giống hệt nhau.

• Sự chuyển màu kỳ ảo: Trên cùng một sản phẩm có thể xuất hiện nhiều dải màu loang lổ, chuyển sắc một cách tự nhiên. Chẳng hạn như từ xanh ngọc, xanh lam sang nâu, vàng đất, tạo nên một vẻ đẹp vô cùng cuốn hút.

Các dòng lọ hoa men hỏa biến Bát Tràng xanh lá, tím, trắng ngà với độ chuyển màu độc đáo

• Giá trị phong thủy cao: Sự độc đáo và màu sắc biến ảo khiến men hỏa biến trở thành những vật phẩm gốm sứ phong thủy độc đáo, được tin là mang lại năng lượng sáng tạo và may mắn cho gia chủ.

5. Men Ngọc – Nét Sang Trọng, Đẳng Cấp

Men ngọc là dòng men cao cấp có lịch sử lâu đời, từng được các bậc vua chúa, quan lại ưa chuộng. Dòng men này mô phỏng màu sắc và độ trong của ngọc bích tự nhiên, mang lại vẻ đẹp sang trọng, quý phái.

• Màu xanh ngọc đặc trưng: Men có màu xanh trong, mượt mà với nhiều sắc độ như xanh lá mạ, xanh rêu,… tạo cảm giác mát mắt và thư thái.

• Độ trong và sâu hiếm có: Khi nhìn kỹ, bạn sẽ thấy lớp men có độ sâu, tạo hiệu ứng chiều sâu như một viên ngọc quý. Men ngọc còn có vẻ ngoài căng bóng, không mờ, phản chiếu ánh sáng, tạo nên vẻ đẹp tinh tế, sang trọng.

Các mẫu tượng gốm men ngọc lục có độ sâu, sáng bóng đẹp mắt

• Tôn lên vẻ đẹp của cốt gốm: Men ngọc thường được phủ trên các sản phẩm có cốt gốm được chạm khắc, đắp nổi tinh xảo, lớp men trong suốt giúp làm nổi bật các đường nét này.

 

• Tăng sự sang trọng, đẳng cấp: Men ngọc thường được phủ lên các sản phẩm bình hút lộc, đồ thờ bọc đồng, linh vật phong thủy,… Sắc men hòa quyện với hoa văn trên sản phẩm, góp phần tăng vẻ đẹp đẳng cấp, thu hút.

6. Men Gốm (Men Nâu, Men Da Lươn) – Vẻ Đẹp Mộc Mạc, Giản Dị

Trước khi các dòng men sứ độc đáo ra đời, men gốm là loại men nguyên bản và gần gũi nhất. Với các tông màu đất trầm ấm như nâu, vàng da lươn, men gốm mang lại cảm giác mộc mạc, chân chất.

• Sắc màu tự nhiên từ đất: Men gốm sử dụng các loại oxit kim loại tự nhiên, tạo ra các gam màu trầm ấm, bền bỉ và không bao giờ lỗi mốt.

• Độ bền vượt trội: Các sản phẩm men gốm như chum, vại, hũ sành, nậm rượu,… có độ cứng cao, khả năng chống thấm tốt, rất lý tưởng để đựng rượu, ngâm tương hay các loại thực phẩm.

Đa dạng các dòng sản phẩm gốm sứ men gốm Bát Tràng chất lượng cao, độ bền vượt trội

• Mang lại cảm giác ấm cúng: Một bộ ấm chén, nậm rượu, lu nước,… sẽ mang lại sự ấm áp và gần gũi cho không gian thưởng trà, bàn ăn hay sân vườn của bạn.

7. Men Chảy – Sự Ngẫu Hứng Đầy Nghệ Thuật

Tương tự men hỏa biến, men chảy là một kỹ thuật trang trí bề mặt đầy tính nghệ thuật. Nghệ nhân sẽ chủ động để các lớp men với màu sắc khác nhau chảy tự do trên bề mặt sản phẩm trong quá trình nung, tạo ra những hiệu ứng thị giác độc đáo.

• Những dòng chảy màu sắc sống động: Các dải màu loang ra, đan xen vào nhau, tạo thành những vệt màu ngẫu hứng trông như một bức tranh.

• Thường kết hợp nhiều loại men: Nghệ nhân có thể kết hợp men chảy với men màu, men gốm,… để tạo ra những tác phẩm có vẻ đẹp đa tầng, phức tạp.
• Tính trang trí cao: Các sản phẩm men chảy, đặc biệt là lọ hoa và tượng nghệ thuật, luôn là điểm nhấn ấn tượng cho bất kỳ không gian nào.

Men chảy trên bề mặt sản phẩm gốm sứ tạo điểm nhấn nổi bật, ấn tượng cho không gian

Bên cạnh những dòng men nổi bật, tại Xưởng Gốm Bát Tràng còn có vô vàn các dòng men sáng tạo của nghệ nhân qua bao đời nay. Chẳng hạn như men hoa nâu của Nghệ nhân Nhân Dân Trần Độ, men trà của Nghệ nhân Ưu tú Tô Thanh Sơn, men suối ngọc của Nghệ nhân Ưu tú Trần Đức Tân,…

Men Gốm Sứ & Yếu Tố Phong Thủy: Chọn Màu Sắc Hợp Mệnh

Việc lựa chọn một dòng men thường ưu tiên sở thích thẩm mỹ và giá trị phong thủy mang lại cho gia chủ, người sở hữu. Màu sắc của men gốm sứ có mối liên hệ mật thiết với quy luật Ngũ hành, giúp tăng cường vượng khí cho gia chủ. Dưới đây là những lý do bạn nên cân nhắc yếu tố này:

• Dựa trên quy luật Ngũ hành tương sinh: Mỗi mệnh trong Ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) sẽ tương ứng với những màu sắc tương sinh, tương hợp khác nhau. Ví dụ, men gốm màu nâu (hành Thổ) sẽ cực kỳ tốt cho gia chủ mệnh Kim (Thổ sinh Kim).

Lựa chọn màu men của các món đồ gốm sứ dựa trên Ngũ hành tương sinh

• Tăng cường năng lượng tích cực: Chọn đúng màu sắc hợp mệnh giúp thu hút may mắn, tài lộc và tạo ra sự hài hòa, cân bằng năng lượng cho không gian sống.

Để hiểu sâu hơn về quy luật này và tìm ra màu sắc dành riêng cho bạn, hãy tham khảo bài viết chi tiết về hướng dẫn cách chọn gốm sứ hợp mệnh (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ).

Đằng Sau Vẻ Đẹp Của Men: Yếu Tố An Toàn & Kỹ Thuật Nung

Vẻ đẹp độc đáo của từng dòng men đến từ công thức pha chế bí truyền và còn được quyết định bởi một quy trình nung luyện vô cùng nghiêm ngặt. Đây chính là yếu tố cốt lõi đảm bảo cả chất lượng và sự an toàn cho người sử dụng.

• Nung ở nhiệt độ cực cao: Tất cả các sản phẩm Bát Tràng chính gốc đều phải trải qua quá trình nung ở nhiệt độ trên 1200°C.
• Khử hoàn toàn tạp chất độc hại: Ở ngưỡng nhiệt này, các tạp chất, đặc biệt là chì và kim loại nặng, sẽ được loại bỏ hoàn toàn, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe khi đựng thực phẩm.

Các dòng men Bát Tràng trải qua quá trình chế tác kỹ lưỡng, đảm bảo đạt chất lượng cao, an toàn khi sử dụng

• Tạo ra độ bền vĩnh cửu: Quá trình nung luyện kỹ lưỡng giúp sản phẩm có kết cấu đanh chắc, bền bỉ, chịu được va đập tốt hơn và có thể sử dụng an toàn trong lò vi sóng.

Toàn bộ hành trình tâm huyết này được gói gọn trong quy trình 7 bước sản xuất gốm sứ thủ công của người nghệ nhân.

Tại Xưởng Gốm Bát Tràng, chúng tôi cung cấp đầy đủ các sản phẩm từ những dòng men trứ danh này. Nếu bạn cần tư vấn sâu hơn để chọn được sản phẩm hợp gu thẩm mỹ và phong thủy, đừng ngần ngại liên hệ hotline 0886.889.146 của chúng tôi để được tư vấn cụ thể nhé!